Taşıma sistemi: puset ve araba
Bebek her
zaman evde kalmayacak. Hiç yoksa doktor kontrolü ve aşı için dışarı çıkarmak
zorundasınız. Bizim gibi kendi başına yaşayan bir çekirdek aileyseniz
düşündüğünüzden çok daha önce ve daha sık dışarı çıkmak zorundasınız demektir.
40 gün evden çıkmayın olayı günümüzde çok kolay değil.
Bebeği her
zaman kucağınızda taşıma şansınız da yok. İlk doğduğunda çok hafif gelen o
bebek hızla ağırlaşacak. Hatta yeni doğmuş ve ilk kucağınız aldığınızda tüy
gibi hafif dediğiniz bebek yürüdükçe ağırlaşır. Askerlik yapanlar bilir. İlk heves
tüfek ele alındığında o kadar da ağır değilmiş denir. Zaman geçtikçe ben ne
yaptım dersiniz. Yaklaşık aynı ağırlık ve aynı mekanizma. Kısacası kucak bir
çözüm değildir.
Kanguru
konusunu ilerde ele alacağız ancak kanguru gereklidir fakat tekerlekli
taşımanın alternatifi değildir. Bütünleyicisidir.
Çocuk uyuduğunda
veya çocuğun beslenmesi gerektiğinde tekerlekli sistem çok daha iyidir. Emzirme
yapılabilen kangurular var ancak biraz daha zaman ilerleyip ek gıda
vereceğinizde kanguru ve kucak zor olur. Kucakta uyuma hem zordur hem iskelet
için sıhhi değildir hem de risklidir. Hata yaptığınızda çocuk savunmasızdır. Kanguruda
uyku da sıcak havalarda ve çocuk ağırlaştıkça zorlaşacaktır.
Bu nedenlerden
dolayı medeniyetin ilk adımı olan tekerleği siz de kullanın ve bir taşıma
arabası alın. Arabalar 3 ana kategoride toplanır. Pusetler, arabalar ve seyahat
setleri
Pusetler:
Çok basit
ve hafif sistemlerdir. Baston puset olarak adlandırılanlar kapandıklarında bir
şemsiyeden sadece biraz daha büyüktürler. Geneli çok kolay katlanır. Toplu taşımalar
veya küçük arabası olan kalabalık aileler için çok iyi bir seçenektir.
Ancak ciddi
bir dezavantajları vardır: O kadar küçülebilmeleri için pek çok özellikten ve
malzemeden fedakarlık edilir. Bu da çocuğun çok savunmasız kalmasına neden
olur. Puset çocuğu posta arabasını
soyacak Kızılderililerden korumayacak. Ancak güneş, rüzgar, yağmur , soğuk gibi
açık hava şartlarıyla çocuğun arasındaki en büyük koruma çocuk arabasıdır ve
pusetlerde genelde bir işe yaramayan güneşlik hariç bir koruma yoktur. Bu nedenle
açık havada uzun kullanımlarda çok efektif olmazlar. Feda edilen koruma için
yanınıza alacağınız ek kıyafet, battaniye gibi malzeme de pusetin hafiflik
özelliğini ortadan kaldıracaktır. Zaten yükünüz çok olacak. Ayrıca pusetlerin
tekerlekleri küçük olduğundan çok düz yollar haricinde kullanımı kolay
olmayacaktır.
Bu dezavantajlara
rağmen bazı durumlarda puset en akıllıca seçenektir. Çok sık toplu taşıma kullanacaksanız
(özellikle kalabalık şehirlerde) veya hava koşullarına göre dışarı çıkmama
şansınız varsa puset iyi bir seçenektir. Üstelik görece ucuzdurlar da; iyi
markaların pusetleri daha az bilinen markaların arabaları kadardır ancak.
Puset alacaksanız
3 şeye dikkat edin. İlki pusetin arkası tamamen yatabilmelidir. Aksi takdirde
bebek 6 aylık olana kadar kullanamazsınız. 6 aydan önce bebeği oturtmak ona çok
zarar verir. Bebeğin iskeleti henüz balık kılçığı kadar yumuşaktır ve oturursa
kendi ağırlığıyla eğilir, kalça eklemleri de ezilir. Bu nedenle çocuğun tamamen
yatabileceği şekilde arkası yatan bir modeli tercih edin.
Dikkat edilmesi iyi olacak ikinci
konuysa tekerleklerdir. Pusetler hafif ve küçük olmaları için küçük tekerlekli
olurlar. Amortisörleri de olmaz. Küçük tekerlek yolun bütün prüzlerini içeri
alır ve hem sizi hem de bebeği çok yorar. Gezme sizler için zulüme dönüşebilir.
Büyük tekerlekli model aramayın. Bulamazsınız bulsanız da pusetin mantığına
terstir. Ancak 4 tekeri de ikişerli olanları tercih edin. Onu da bulamadıysanız ön tekeri çift olan
model bulun. Hiç yoktan iyidir. Arka tekerde fren olursa iyi olur.
Son madde de çocuğun oturacağı
yerin malzemesi. Bazen çok ucuza pusetler bulunur. Genelinin iç döşemesi
bildiğiniz naylondur. Çadır brandası gibi malzemeler bile kullanılır. Yatak konusunda
dediğim gibi bu malzemeler yazın pişirir kışın üşütür, isilik yapar ve çok rahatsızdır.
Alerji riskleri de yüksektir. Bu nedenle keten gibi tekstil kullanılan veya iyi
markalara bakın onların kullandığına benzer daha kaliteli, nefes alan tekstil
hissi veren sentetik malzemeleri tercih edin.
Tekstil kısmın çıkarılıp
yıkanabilmesi (ve bunun kolay olması), iskelet kısmının sağlamlığı ve hafifliği
gibi ek özellikleri de bulursanız ne ala. Hepsi bir arada ürün bulmak kolay
değildir olduğunda da genelde ucuz olmuyorlar. Ancak merdivenaltı üretim olduğu
her halinden belli bir malzemeyi alıp 1 yıl içinde yeniden almak zorunda kalmak
yerine baştan bütçeyi biraz zorlayıp daha orta kalite bir malzeme almak daha
akıllıca olacaktır. Bazen marketlerde çok ucuz ürünlere rastlıyorum. Bir kısmı
bir apartmanın altındaki bir atölyede üretilmiş gibi. Tekstil kısım naylon
iskeletse nikelaj. Malzeme kendini belli eder. 100 tlye onu almak yerine 200
tlye tekstili düzgün ve sertleştirilmiş alüminyum iskeletli bir ürünü almak hem
kullanırken kolay olur hem de hala ihtiyacınız varken ortada kalmaktan iyidir. Özellikle
başka çocuk da düşünüyorsanız düzgün bir şey alın.
Bebek arabası:
Pusete göre daha donanımlı ve
kapsamlıdırlar. Daha efektif gölgelikleri olur, iç malzemeleri daha kalındır. Yanlar
ve bazen önler de kapalıdır. Çoğu modelde önde yemek yedirilebilecek tabla bulunur.
Pek çoğunun file bagajı vardır. Rüzgarlık ve sineklik gibi pek çok ihtiyaca
yönelik aksesuar da mevcuttur. Tekerler daha büyüktür, genelinde fren vardır ve
daha efektiftir. Bazı modellerde amortisör
bulunur. İçi de daha geniş ve ferahtır. Haliyle katlandığında en iyi
mühendislik ürünü bile pusete oranla çok fazla yer kaplar. Ağırlığı da eşdeğer
markaların pusetlerine göre daha ağırdır (kraft ile isimsiz bir ürünü
karşılaştırmayın).
Bebek arabası alırken
tekerleklerin büyük olmasına dikkat edin. Bunun belli bir standartı yok. Maalesef
tekeri çok büyük olan modeller de genellikle tasarım ürünler. Tasarım ürünlerse
hem çok pahalıdır hem de tasarım/görüntü ön planda olduğundan her zaman klasik
modeller kadar kullanışlı olmazlar. Bu nedenle biraz eksik biraz fazlasıyla 20
cm civarı çapı olan tekerlekler faydalıdır. benimki 17 cm.
Amortisör olursa iyi olur. Özellikle
prüzlü yollarda çok rahat edersiniz. Ancak amortisör çok yer kaplar. Ve pek az
modelde bulunur. pek çok marka arka veya ön tarafa amortisör koyup bırakır. o da işinizi kısmen görür.
Dönen tekerlekler çift olursa iyi
olur. Kum ve çimde daha iyiler (parka gideceksiniz ayrıca hastanede çevre
düzenlemesi yapılabilir). ön tekerlerin dönme özelliğini kaldıran bir kilit parke taşlı yollarda kullanımınızı çok çok kolaylaştırır. kötü yollarda öndeki dönen tekerlekler kullanımı çok zorlaştırır. bu yüzden kilitlenebilir olursa iyi olur.
Arkada ayakla aktive edilen fren
kolaylık sağlar. Aracı sabit tutmak için her seferinde eğilemezsiniz. Önde fren
olması faydalıdır ama olmazsa olmaz değildir. Bazı modellerde itme gidonuna
elle fren olanağı sağlarlar. İlk bakışa faydalıdır ama gidonun yönünün
değişmesini zorlaştırır (genelde engeller). Ayrıca kullanacağınız araç tır
değil. Elle durdurulabiliyor. Disk fren kullanılmadığı için fren mekanizması zamanla
yıpranacaktır. O özelliğin yaratacağı fiyat farkı genelde getirisinden fazla
olur.
İtme gidonu bar şeklinde tek
parça olursa daha dayanıklı olur. Eğer elle tutacak şeklinde 2 parçaysa daha
altta bir yerde iki itme kolunu birleştiren bir parça olup olmadığına dikkat
edin. Birbirine bağlı olmayan tek parça
el tutamakları çok kolay bozuluyor. İtme ağırlığıyla zamanla eğiliyor. Ayrıca onlara
sıkça torba asılıyor. Bu yüzden ağırlığı paylaşacak bir ara parça olması
iyidir.
İtme kolu ana gövdeye tek parça
bağlanırsa daha sağlam olur. Bazı uzun arabalarda itme kolu bükülebilecek
şekilde yapılır ve bu bükülme yeri zamanla yalama olur.
İtme kolunun iki yöne dönebilir
olması çok faydalı olur. Düz giderken çocuk etrafı seyreder ve uslu durur ama
uyuduğunda kolu ters tarafa alıp geri geri iterseniz çocuk gözünüzün önünde
olur.
Güneşlik ne kadar geniş alanı
kapsarsa o kadar iyidir. Güneşlikte çocuğu görebileceğiniz bir pencere varsa
daha da iyi olur. Çocukların yapabileceği cenabetlikler sınırsızdır. Göz önünde
olmaları iyidir.
Emniyet kemerini bağlayın ve
çözmeye çalışın. Ne kadar zorlanırsanız o kadar iyi. Kısa zamanda açmayı
öğrenirler. Ne kadar zor o kadar geç. Çanta tokası gibi tek hamleyle açılan
kemerler kullanılmışsa o markadan uzak durun. Düşüncesiz ve tecrübesiz biri
tarafından yapılmıştır. Açmak gerçek anlamda çocuk oyuncağıdır. Ayrıca yanlardan
ve alttan saran kemere ek olarak omuzlardan inen kemerin olması da gereklidir. Çocuk
6 aylık olduğunda (en geç) kendini atabilecek kadar güçlenmiştir ama
duramayacak kadar zayıftır. Sadece yanlardan ve alttan tutan kemerle çocuk
arabadan düşebilir. Çocuk büyüdükçe omuz bantları gerekmeyebileceği için
istendiğinde takılmamaları tercih nedenidir. Ayrıca kemerlerin yumuşak tekstil
olması veya benzeri bir malzemeyle kaplı olmasına dikkat edin. Çıplak naylon
kemerler kesebilir.
Ön yemek tablasının sökülebilir
olması ileriki yıllarda rahatlık sağlar.
Önde bulunan oyuncaklar çok kolay
kırılır ve bozulur. Olması için ek çaba ve para sarfetmeyin.
Arabanın monte edilmemiş kutulu
haline bakın. Bir daha asla aynı halde kutulanamıyorlar ama en azından işiniz
bitince ne kadar küçülürlerse saklamanız o kadar kolay olur.
Yatak araba gibi bütün malzeme
için geçerli bir kural da unisex alın. Başka çocuğunuz olabilir. Ayrıca size
uzaktan bakan birinin çocuğun cinsiyetini hemen anlamasına gerek yok.
Arkasının yatar olmasına dikkat
edin çocuk uyurken çok faydalı bir özellik oluyor. Sadece avmlerde değil misafirlikte
de arabasında uyur.
Tek elle katlanabilir olması çok
faydalıdır. Ağırlığı az ürün daha fazla
ödemeye değer.
Kullanılan tekstil malzemenin
kaliteli olmasına dikkat edin dememe gerek var mı? Veya metal iskeletin
malzemesi konusunda konuşmaya gerek var mı? Çok ucuz genellikle daha pahalıya
gelir. demir malzeme genelde kısa zamanda eğilir ve ağırdır. alüminyumlar daha pahalıdır ancak daha ömürlüdür. üstelik paslanmaz.
bir de bağlantı yerleri özellikle baby 2 go, prego gibi orta alt sınıf arabalarda plastik olur. kolay kırılırlar. bulursanız vidalı veya perçinli alın. kırılsa da idareten bir cıvata takılabilir ancak plastik parçaların yedeği çok zor bulunur.
14, ay notu. ayak kısmı ayrıca indirilirse iyi olur. bebek büyüdükçe ayaklarını sarkıtmak istiyor. ayrıca indirip bindirme teknikleri de değişiyor. yemek tablasının çıkarılması olursa iyi olur demişim ama kesinlikle gerek. büyüyünce sığmıyor ve o tabla sadece yük oluyor.
havalı lastikli arabalar çok rahat ancak iç lastik veya sibopları 1-2 yıl içinde bozulabiliyor. özellikle sibop. betonda uzun süre tutmamanız gerekiyor. rahatlık önemliyse tamam ama ciddi bakım istiyorlar. eğer havalı lastikli alacaksanız önceden lastik ebadını ve sibop şeklini kontrol edin. bisiklet veya araç sibobu ile uyumlu olan modeli alın. yoksa 1 tlye alabileceğiniz sibobu markanın servisi 50 tlye satar. iç lastik te eğer scooterlere uyumluysa ne ala ama özel bir ebatsa işiniz zor. parça aramak veya bulamazsanız tonla para verilen arabayı atmak zorunda kalabilirsiniz. öyle bir model alacaksanız markanın servis imkanlarını da araştırın. dolma teker biraz ağır ve yol hatalarını örtmüyor ama servis sorunu yok.
Her özelliği bir modelde bulmak
her zaman mümkün olmaz. Veya burada yazılmayan özellikler karşınıza çıkabilir. Orada
iş size kalır. İhtiyacınıza göre yukarıda anlatılan avantaj dezavantaj ve amaç
değerlerine göre karar verin.
16. ay notu:
değişik araç tiplerini deneme şansı oldu. onlara ait düşünceler:
ön küçük arka büyük tekerlekli araçlar: genel mantık traktörle aynı. büyük arka teker ağırlığın çoğunu üstlenir ve büyüklüğü nedeniyle yer prüzleri içeri daha az yansız. tekerin batma olasılığı olan kumlu ve çamurlu alanlarda da kullanımı daha kolaydır. ayrıca kaldırım merdiven gibi çıkıntıları tırmanmak için ön tekeri havaya kaldırmak da daha kolaydır. bu nedenlerden dolayı tercih edilebilirler.
ancak önde 2 set değil tek set teker varsa denge sorunu yaşanabilir. pek çok modelde öndeki tekerler küçük ve tekli. büyük arka tekerin avantajını tekli küçük teker (sağda ve solda teker var ama ikili değil tekli) ortadan kaldırır. böyle bir model tercih edecekseniz önde her iki tarafta ikişer tekeri olan modelleri tercih edin.
arkada sağ sol önde ortada tek tekeri olan modeller: düz yolda manevra kabiliyetleri çok daha fazladır ancak hem kötü yolda sıkıntı verebilirler hem de dengeleri bazı markalarda sorunlu. almadan önce arabaya bebeği oturtup ani ve keskin dönüşler yapın. itme kolunu daha sıkı tutmanız gerekiyorsa veya açıkça araç yatma eğilimindeyse başk markaya veya modele bakın. denge sorunu yaşanacak demektir.
Seyahat setleri:
Aslında bebek arabasıdır ancak
ilk 1 yıl kullanacağınız araba koltuğunu da içerirler ve bu iki araç bir arada
dizayn edildiği için araba koltuğu kolaylıkla bebek arabasına da monte olur ve
emanet durmaz. Daha sağlam ve sıhhidir. Özellikleri birbirine uyum yapacak
şekilde yapılmış olur ve birbirlerine bağlıyken emanet durmazlar. Örneğin gölgelikler birbirini tamamlar ve oto
koltuğu arabanın dengesini bozmaz .
Bence bebek arabasından daha
faydalıdır çünkü araba koltuğu bağımsız olarak da ana kucağı olarak kullanılır
ve kalabalık olmayan toplu taşımalarda da kolaylıkla kullanılır. En az ilk 6
ay; genelde 1 yıl oto ana kucağı bebek için daha iyidir. Gölgelikli olanları
tercih edin.
16.ay notu:
bazı markalarda araç sadece iskeletten ibaret oluyor ve bebeğin durumuna göre kullanılacak oturak iskelete monte ediliyor. ilk aylarda bebek küçükken ve ana kucağı arabaya monte edilerek bebek taşınacağında çok faydalılar. anakucağını çıkarıp arabaya taktığınızda geriye küçük bir iskelet kalır ve bebek arabası çok küçük olacak şekilde katlanır. ancak bebek 9-10 kiloyu geçip de anakucağı kısmında taşınamaz hale geldiğinde sorun başlıyor. o ağırlıkta bebeğin kullanacağı oturma kısmı arabaya monte edilemeyeceğinden arabayı katlarken size sıkıntı olabilir. buna dikkat edin. büyük oturakla nasıl katlanıyor ne kadar küçülüyor.
diğer bir dezavantaj bazı markalarda ana kucağı aşamasından sonra kullanacağınız oturma sistemi 1 yaş civarında yetersiz kalabiliyor veya yeterli yatma oturma konforu sağlayamıyabiliyor. genellikle yatma imkanları kısıtlı. bu araçlar çok uyumlu görünse de geneli esnek kullanım sunmaz.
ayrıca genellikle bu araç tiplerinde itme kolunun yönü de değiştirilemez. mühendislik açısından bu iskelet türlerine böyle bir esneklik koymak zor ve maliyetli.
bu nedenle klasik bebek arabalarının üzerine ana kucağı oturan modeller bence kullanım açısından uzun vadede daha pratik.