Bebek giyim:
Bebek giyimi hesaplanması, seçimi
ve anlatması belki de en zor konu. Bebek giysilerinde büyük insan kadar çok
çeşit var. Kaba bir açıklama yazı içinde yapacağım ancak asıl sorun neyden ne
kadar ve ne kalitede alınması gerektiği. Fiyatlar arasında da uçurum var. Bu
nedenle marka veya standart seçimi de bir o kadar sorun.
Bebeğe giysi alırken ilk
düşünecekleriniz doğumun beklendiği mevsim, sizin yaşadığınız yerin genel
iklimi, bütçeniz ve ikinci çocuğu düşünüp düşünmemeniz.
Mevsimi tek başına ele almayın.
Bulunduğunuz yerin iklimine göre düşünün. Ankara’nın yazı ile Adana’nınki
benzemediği gibi aynı sıcaklık ortalamasına sahip adana ile urfa’nın iklim
özellikleri farklıdır. Ankara da görece kuru ve ılık geçen yaza karşılık adana
sıcağıyla ünlü bir yerdir. Diğer yandan adana da yazın nem kolay kolay %70’in
altına düşmezken aynı sıcaklık ortalamasına sahip urfa’da nem nadiren %50’ yi
aşar. Bu nasıl yorumlanır?
Yazın kara ikliminin görece serin
ve kuru yazında yarım kollu badi (body de yazılır) gündüz iş görürken nispeten
serin gecelerde uzun kollu gerekebilir. Üstelik mevsim kısa süreceği için
alınacak miktarda ona göre azdır. Gece gündüz sıcaklık farkı görece az olduğu
için sadece yarım kolluyla bile yaz geçirilebilir. Ancak adana’da nem oranı yüksek
olduğundan doğumdan itibaren kısa sürede kolsuz badiye geçilirken klima
kullanımı çok yaygın olacağından pantolon bulundurmanız gerekebilir. Üstelik
kullanacağınız kumaşın kalın pamuktan ve hava geçirgenliği sağlaması daha
anlamlıdır. Yoksa yüksek nem nedeniyle bebek fazlaca terleyecektir. Pamuk ve
bambu nem açısından iyi denge sağlar. İkisini direk karşılaştıramadığım için
hangisi daha iyi bilemeyeceğim. Ben oyumu pamuktan yana kullanırım.
Diğer yandan sıcak ama kuru kara
ikliminin daha sert bir hali olan güneydoğu ikliminde daha ince kumaş daha
faydalı olacaktır. Üstelik gündüz gece farkı fazla olduğu için gündüz kolsuz
giysiler bile yetebilirken gece için daha kalın ve uzun gerekebilir. Kış için
de benzeri farklar söz konusu. Kısacası giysi tür, miktar ve yapı seçiminde
öncelik kendi yaşadığınız yerin iklimi. Daha önceden bebeği olan
tanıdıklarınıza sorun, büyüklerinize sorun ve aklınızı kullanın. Kendi
giydiğinize yakın özellikte kıyafetler seçin. Örneğin adana’da yazın kolsuz
giyiyorsanız bebek için de çoğunluğu kolsuz alın veya klima sizi çok çarpıyorsa
çocuğu da çarpacaktır ona göre kalın ve uzun alın.
Alınacak kıyafet sayısı
tartışmalı bir konudur. Bazı insanlar bebek hemen büyüyor çok almayın der.
Bazısı da (ben dahil) bebek demek kirlenmek demektir fazlasını bulundurun der.
Kalite için de aynısı geçerli. Hızlı büyüdüğü için çok kaliteliye gerek yok
veya bebek bu en iyisini hak ediyor. Karar sizin. Kalite konusunda öncelikle
ikinci (ve ondan sonraki) bebeği düşünüp düşünmemeniz önemli. Düşünüyorsanız
düzgün bir şey alın. Kaliteli bir malzeme rahatlıkla 2-3 çocuk büyütür. Hem
gerçekten hızlı büyüdükleri için eskimeye zaman bulamazlar hem de bebek henüz
yaramazlık yaparak eskitecek durumda değil. Sadece üzerine kusabiliyor.
Kalite konusunda yegane tavsiyem
kaliteyi çok düşürmeyin. Naylonumsu dokuya sahip, veya kumaşına elastan,
poliamid gibi katkılardan bolca katılmış giyimden uzak durun. %100 pamukları
tercih edin. Pamuk nasıl ayırt edilir bilmiyorum. Alış veriş yapan bayanlara
sorun. Dokunarak anlarlar. Yeri iyi demişlerse merkezi anlamına gelmiyormuş J.
Çıt çıtları iyi kontrol edin. Çok
kötü markalarda eski tenekeden yapılır. Bunu ayırmak kolay değildir. Ancak
kaliteli çıt çıt zirkon adı verilen bir malzemeden yapılmıştır ve kolay kolay
boyanmaz. Boyalılarda kenar kısımlarda boya dökülmüşse ortanın altıdır. Çıt
çıtın kumaşa gömüldüğü yerlerde parmaklarınızı gezdirin. Ayaklardan dışarıda
kalan, parmağınıza takılan parçaya rastlıyorsanız o malzemeden uzak durun. Hem
çıt çıt malzemesi kötüdür hem de üretim süreci zayıftır. Her türlü aksilik
çıkabilir.
Başka çocuk düşünmüyorsanız veya
bu süreç uzun sürebilecekse orta kalite almanızı tavsiye ederim. Bildiğiniz bir
mağazadan alış veriş yapabilirsiniz. Veya son yıllarda markalaşmaya başlayan
bebek/çocuk kıyafet zincirlerindende (sobe,cıvıl…vb) size uyanı tercih
edebilirsiniz. Pazar türü yerlerden alacaksanız daha önce oradan alışveriş
yapmış arkadaşlarınız olup olmadığınız araştırın ve onların yorumlarına bakın.
Hiçbir şey bulamadıysanız deneme için bir tane alın ve alerjik bir
arkadaşınızın koluna sarıp birkaç saat bekletin. Sizin için bunu deneyecek
alerjik bünyeli bir arkadaşınız yoksa bir gün siz bir gün anne 8-10 saat kadar
karnınıza temas edecek şekilde tutun. Sonuçta bebek sizlerden birine çekeceği
için kumaşa bebeğin vereceği tepki de size benzeyecektir. Karnınız en yumuşak
yeriniz olduğundan alerji testi için alerjik bünyeli olmayan kişide iyi bir
tercihtir. Çok kiloluysanız yine kolun tüysüz bölümünü tercih edin.
Pek çok kişi size tavsiye
verirken söyleyeceği veya internetteki yazılardan okuyacağınız şey kıyafette
dikkat edilmesi çünkü çok fazla alınınca elinizde hiç kullanılmamış kıyafet
kalacağı olacaktır. Az da alsanız çok da alsanız bu olacak. Bebek kıyafetleri
hem boyutları hem de duygusal olarak bizim yüklediğimiz anlam nedeniyle çok
caziptir, şirindir. Ayrıca neyin gerekeceğini öngörmek çok çok zor olduğundan
ne kadar az alırsanız alın kullanmadan kaldırılmak zorunda kalınan malzeme
mutlaka olacaktır. 3-5 parça kullanılmayan şey için suçluluk duymayın. Sonuçta
toplum size mevlüt kıyafeti, sünnet kıyafeti, doğum çukulatası ve kokusu gibi
türlü saçmalıklara para verdirecek. İçiniz istedi diye birkaç tane kıyafet
almışsınız çok değil. Yine tekrar ediyorum; çocuk zaten maliyetli bir olaydır.
Yaparken bunu göze alın. O yüzden nasılsa az giyecek diye az kıyafet almayın.
Yeri gelecek 1 günde 4-5 defa üst değişilecek. Çocuk çıplak mı dursun? Bir sürü
hediye gelecek denir ancak o hediyelerin çoğunluğu ya kumaşı nedeniyle ya
zamansız olmaları nedeniyle (erkenden 6 aylık çocuğa göre kıyafet getirenler,
yazın kışlık getirenler veya geç gelip 3 aylık bebeğe yeni doğan boyu
getirenler) ya da sırf siz beğenmediğiniz için kullanılamayacak. Kaldı ki ağaca
dayanma kurur adama dayanma ölür. Bana da şunu getiririm bunu getiririm diyen
çoktu ama gelenlerin tamamı 1 çekmece bile etmedi. Siz hazır olun gelenler
ekstra olsun. Üstelik bazı mağazalar artık değişim etiketi veriyor ve olmayan
veya beğenmediğiniz ürünü değiştirebiliyorsunuz. Hediye gelir diye güvenmeyin.
Kıyafet türleri:
Kendim için de kıyafetten fazla
anlamam. Kendi başıma alışveriş yaptığım yok denecek kadar azdır. Hep
birilerinden yardım istedim. Bu nedenle çocuk kıyafeti konusunda da baz
kalemler haricinde fazla yorum yapamayacağım. Rakam vermemeye çalışacağım ancak
verirsem bu bebek hazırlığı için ilk başta elinizde olması iyi olacak
miktardır. Zamanla ihtiyacınıza göre gardrobunuz şekillenir.
Zıbın:
Eski zaman röbdeşambırlarına
(doğru yazılımını bulamadım) benzeyen sadece üst kısmı kapatan, cekete de benzemekle
beraber çocuğun karın kısmını iki kat örten kıyafetlerdir. Bağcıklı veya çıt
çıtlı olabilir. Esas işlevi göbek bağını korumakmış. Ben pek anlam veremedim.
Genelde kalın kumaşlı ve uzun kollu olduğu için daha serin ortamlarda
kullanılması tavsiye edilir. Yeni doğanlarda badi üzerine de giydiriliyor.
Bebeğiniz sonbahar veya kış bebeğiyse daha çok ihtiyaç duyacağınız bir kalem.
Yaz veya yaza yakın ilkbahar zamanında sadece çocuğun ortam sıcaklığına
alışması için geçen süre kadar (kaynağa göre değişmekle beraber) 3gün ile 2
hafta arası kullanırsınız. 3-5 tane kadar olması ilk başta yeter. yeter.
Belinin açılma olasılığı olduğu için ana giyim olmaktan çok yardımcı giyim
olacaktır. Tamamen içe giymek için düz beyazları kadar rengarenk olanları da
var. Kullanım durumuna ve içinize sinmesine göre bakarsınız. Düzler genelde
sadece içe giymek ve göbeği korumak için. Faydaları tartışılır.
Çıt çıtlı badi:
Orjinali body ama yazıldığı gibi
okunsun diye böyle yazdım. Belki de en faydalı kıyafet türü. Görünüm olarak
fanilaya benzer. Uzun kollu, yarım kollu ve kolsuz olabiliyor. Kendi başına
giyim olabildiği gibi kışın diğer kıyafetlerinde içine giyilerek yardımcı
kıyafet de oluyor. En kullanışlı yanı altı kapalı olduğu için çocuğun büyüdükçe
bezini çıkartması veya belinin açılması gibi bir durum yok. Bel göğüs gibi esas
korumanız gereken organların olduğu bölgeyi sardığı için de yardımcı kıyafet
olarak kışın da işinize yarar. Bulunduğunuz yere göre değişik kol boylarından
5er tane almanız faydalı olacaktır. Bebek ilk doğduğu zamanlar zıbının bile
altına giyiliyor.
Pantolon:
Kumaş blazer değil. Kot da değil.
Bildiğiniz pijama altı veya eşofman altı. Esasen bacakları korur. Serin
havalarda zıbının altına, klimalı odada badinin altına giymek gibi değişik
kombinasyonlar mümkün. İki türü var. Patikli ve patiksiz. Soğuk yerler için
patikli iyidir çünkü bebek sıklıkla çorabını çıkarmayı başarır. Sıcak
ortamlarda çorabı çıkarıp giydirerek denge sağlamanız gerekeceği için patiksiz
daha uygun olacaktır. Pantolondan da 4-5 adet kadar bulundurmanız başlangıç
için iyi olacaktır.
Tulum:
Zeki bir insan zıbına ayrı
pantolona ayrı zaman mı? ben giydiriyorum, çıkıyorum demiş ve tulumu yapmış.
Tek parça ve daha örtücü bir kıyafet. Badi gerektirecek kadar sıcak iklimler
hariç genelde her duruma uyacak türleri var. Uzun kol bacak patikli, uzun kol
bacak patiksiz, kısa kol kısa bacak, kısa kol uzun bacak…vb. Çıt çıt aralıkları
hava alır ancak esintili ortamlarda
çocuğun üşümesine neden olur bu nedenle içine duruma uygun olmak
kaydıyla kolsuz veya kısa kollu badi de giydirirseniz esintili ortamlarda
(klimalı ev, avm, park, esen balkon…vb) daha iyi bir koruma elde edersiniz.
Çorap:
O küçücük çorapları görünce insan
bunun içine giren şey çok küçük olmalı diyor ama emin olun genelde o bile büyük
geliyor. Söz bir yana çorap en sık kaybolan ve en hızlı küçülen kıyafet. Neyse
ki ucuz. Pamuklu olması dışında söyleyebileceğim fazla bir şey yok. Bebeğin
ayağı soğuk olur bu normaldir yazın iki kat giydirmek gibi bir iş yeni doğduğu
günler hariç yapmayın. Patiksiz pantolon veya tulum ağırlıklı aldıysanız çorabı
bolca alın. Dediğim gibi kolay kaybolurlar ve kolay kirlenirler. Değişik
boylarda alın. Hem çocuğun büyüdüğünü anlarsınız hem de harcadığınız maliyeti
biraz daha uzun kullanırsınız. Bu mantıkla hepsini büyük almayın ilk günler
giydirirken zorlanırsınız.
Palto:
Bilindiği üzere kış için. Genelde
kışın 1 yaş altı ise veya yürümüyorsa tulum şeklinde paltoyu önerirler. Yürüyen
veya hareketli çocuklar için de uzun etekli palto. Kalınlığı ve malzemesi
iklimden iklime çok değişiklik göstereceği için tercihinize kalmış. Paltoda
mecburen sentetik malzeme kullanılır ancak bebeğe değen iç kısımlar için pamuk
tercih edin. Ayrıca kış başında veya sonbaharda alırken biraz büyük alın. Kış
geldi diye büyümesi durmuyor.
Göbek bağı:
Eskiden göbek için ayrı pansuman
yapılırdı ve göbek giysilere temas etmesin diye göbek bağı bağlanırdı. Tülbent
kadar ince ve yumuşak bir malzeme olup bebeğin göbeğini sarmak dışında bir
işlevi yok. Günümüzde pek kullanılmadığı için bulmanız da zor kanamalı bebek
değilse almanızı da tavsiye edemiyorum. Bazı hastane çıkışları içerik sayısını arttırmak için bundan da
koyar. O yeter. Olmaması dert değil. Göbeği çok kanayan veya alerjik bir
bebeğiniz olursa ağız bezi bölümünde bahsettiğim metrelik tülbentten uzun bir
parça kesip sarın,işinizi görür. Bant kullanmamaya çalışın.
Başlık,bere:
Kışın 1 aya kadar yazın en fazla
iki haftaya kadar giydireceksiniz. Mümkün olduğunca düz, kolay giydirilen ve
oraya buraya takılacak parçalar içermeyen modelleri tavsiye edeceğim ancak çok
şirinler manasız kukuletalarda alacaksınız. Bari içindeki dikişlere bakın
çıkıntı yapacak şekilde olmasın. Bebeği çok rahatsız ediyor ve iz yapıyor.
Önlük:
Tekrar ve tekrar. Çocuk=kusma. Yaklaşık
10 tane önlüğünüz olsun.iplileri bağlamak zor. Tek başına tek elle daha da zor.
Cırtlılarda iyi dikilmezse kesebiliyor. Çıt çıt lıları tercih edin. Malzeme önemli
değil. Pamuk, önü pamuk arkası naylon, elyaf. Takılın. Çok kısa süre çocuğa
temas edeceği için çok önemli değil.
Not: burada verilen sayılar
başlangıç sayılarıdır ve tahminidir. Bebeğin durumuna göre zamanla
arttırılacaktırlar. 5 tane dedin daha fazla gerekti demeyin.
Birkaç tavsiye:
- Hastaneye doğum için ilk gideceğiniz zaman hastane çıkışı dışında da kıyafet almanız gerebilir. Kimi yazılarda yenidoğan boyu alın denmiş. Doğru 0-3 ay boyları genelde yeni doğmuş bebek için büyük. Bazen bacakları pantolonun yarısında kalır bazen de kolları. Kötü bir görüntüdür ve giydirirken zorluk yaşarsınız. Ancak bu boyların en fazla 2 haftalık ömrü oluyor. Sonra hemen küçülüveriyorlar. Ek maliyet demek. Çocuğa da bir zararı yok. Benim tavsiyem hastane çıkışını 1 değil, 3-4 tane alın ve onları götürün. Büyük gelen de bırakın büyük gelsin. Fazla sürmüyor. Prematüre doğum gibi olaylar dışında yenidoğan boyu bence ek maliyet. Ayrıca az sonra da anlatacağım gibi boyların kesin standartları yok. Bu nedenle 0-3 ay boyunun kimisi büyük gelmez, kimi yenidoğan da büyük gelir veya bebek iri olur gerek kalmaz. Ultrasonun söylediği boy ve kilolarda %20ye varan sapma olur. Haberiniz olsun.
- Evinizde daima farklı türde kıyafetler olsun. Sadece badi veya çok sayıda tulum az sayıda pantolon gibi işler yapmayın. Evet sayıca çok olan bir kalem mutlaka olur ancak değişik türlerden mutlaka birkaç tane bulundurun. Böylece değişik ortamlara veya hava durumlarına uyum şansınız olur. Ben bu satırları yazarken adana’da oturuyordum. Sıcağıyla ünlü bir yerde tek badi yeter dedim ama son 25 yılın en serin yazı geçti. Sıcak olduğu zamanlarda da klima nedeniyle daha kalın ve/veya daha uzun giysilere ihtiyaç oldu.
- Dolabınızda daima farklı boylar bulunsun. Bir kıyafetin üzerinde 0-3 ay yazması çocuğun onu 3 ay giyeceği anlamına gelmez. Daha uzun da giyebilir ancak genelde daha kısa giyerler. Ayrıca bedenlerde tam bir standart yok. Farklı markaların 0-3 ay boyları farklı boylarda olabiliyor. Hatta numara veya ay değil bizzat santim esasına göre numaralandırılanlarda bile bazen aynı markanın farklı üretim lotlarında dengesiz boylar görebilirsiniz. Bu nedenle bazı kıyafetler daha erken küçülecek veya bazı büyük kıyafetler daha erken olmaya başlayacak. Özellikle zincir mağazaların markalarında fason üretim yaygındır ve bazen farklı boyları farklı atölyeler üretir. Bu durumda standartlar alt üst olur. Ayrıca bazen tulumun içine badi veya zıbın giydirmeniz gerekebileceği için bir beden büyük tulumun gerekmesi gibi kombinasyonlar yapmanız gerekebilir. Kısacası değişik boylar bulundurun.
- Küçülenleri hemen atmayın veya atacak birine vermeyin. Süt korumaz, kaza kurşunu yaygındır.
- Büyük insanlarda kullanılan şort tişört gibi giyim bebeklerde de var ancak bana efektif gelmediği için kullanmadım.
- Yardımcı olan anneanne,babaanne gibi büyüklerin sözünü dinleyin ancak bu büyüklerin genelinin çocuğu pandaya benzeyecek şekilde üst üste giydirme huyu vardır. Sıcak havalarda bunu yapmayın. Bebek 2-3 hafta içinde dış dünya sıcaklığına adapte olur. Onu çok giydirerek korumaz aksine ona kötülük yaparsınız. Ayrıca kendi hatalarınızı yapın. O büyükler olaya bir kez müdahil oldu mu sonrasında hayat boyu o çocuğa bir daha asla söz geçiremezsiniz.
- Aldığınız kıyafetleri kullanmadan önce mutlaka yıkayın. Tercihen ilk yıkamadan sonrada ütüleyin. Evde mantar hastalığı olan biri, zatüre ve verem geçirmiş biri, o an grip nezle türü bir hastalık geçiren biri yoksa, evinize fazla gelen giden yoksa her seferinde ütülemeye gerek yok. Özellikle ilkokula giden bir başka çocuk evdeyse veya eve sık gelip gidiyorsa bit ve pire için arada evdeki tüm kıyafet ve yatak tekstilini ütülemeniz iyi olacaktır. Aynı şekilde çocuğun daha sık dışarı çıkmaya başlamasından sonra da, oturduğunuz yer fark etmez, bit ve pire için belli aralıklarla ütü yapmanız faydalı olur. Ütünün asıl icat edilme nedeni bit ve pire yumurtalarının öldürülmesidir, pantolonum kırışıksız olsun diye değil. Sık et ve et ürünleri tüketimi lan evlerde ve çocuk ek gıdaya geçtiğinde iç çamaşırlarının arada bir ütülenmesi bazı barsak kurtlarının gelişim ve yayılımını önler.